Perioperatif Hemşirelik Bakımı konusunda bazı dikkat edilen
noktalara değineceğiz. Bir nevi özet olarak düşünebilirsiniz.
Cerrahiyi Gerektiren Durumlar:
-Obstrüksiyon
-Perforasyon
-Erozyon
-Tümörler
Cerrahinin Sınıflandırılması:
Amaç :
1-Diagnostik amaçlı (Tanı)
2-Eksploratif amaçlı (Bakıp
Görme)
Ör: Laparotomi ile bakılıp
kesin bir sonuca varmak.
3-Küratif amaçlı (Tedavi edici)
a.Ablatif cerrahi
Hasta organının
çıkarılması, nefrektomi.
b.Rekonstrüktif cerrahi
Organın orijinal görünümüne kazandırılması.
c.Konstrüktif Tedavi
Konjenital organı normal görümüne kazandırmaktır.
4-Palyatif cerrahi (Semptomları azaltma)
Cerrahi Risk
-Ameliyat gerektiren durum
-Ameliyatın Büyüklüğü
-Hastanın Psikolojik durumu
-Sağlık personelinin yeterliliği ve olanakları
Aciliyet
-Acil
-Zorunlu ya da acil : 24-48 saat içinde
-Planlanmış
-Elektif: Hastanın iyiliği için ama zorunlu değil
-İsteğe bağlı
Cerrahinin Hasta Üzerinde Etkileri
1-Stres tepkisinin oluşması
2-Enfeksiyona karşı direncin azalması
3-Vasküler Sistemin bozulması
4-Organ fonksiyonun bozulması
5-Beden imajının değişmesi
6-Yaşam tarzının değişmesi
Preoperatif Hemşirelik Bakımı:
Planlanmış ameliyatlar 3 aşamada uygulanır.
1-Hastanın kliniğe yatmasından ameliyat öncesi geceye kadar
olan dönem.
2-Ameliyattan önce gece hazırlığı
3-Ameliyat günü hazırlığı
Ameliyat öncesi hazırlık ve bakım:
PSİKOLOJİK HAZIRLIK
FİZYOLOJİK HAZIRLIK
YASAL HAZIRLIK
AMELİYAT ÖNCESİ EĞİTİM
Psikolojik Hazırlık:
-Anksiyeteyi gidermeye
-Ameliyatta az anestezik kullanılmasına
-Ameliyat sonrası yaşam bulgularının kısa sürede düzene
girmesine
-Strese tepki salgılanacak olan kortikosteroid
hormonlarının az salınımına
-Erken taburculuğa yol hazırlar.
Fizyolojik Hazırlık:
Fizyolojik durum değerlendirilir. Yaş, ağrı, beslenme, sıvı
elektrolit dengesi, enfeksiyon, kvs, pulmoner fonksiyon, renal fonksiyon,
nörolojik fonksiyon, hematolojik fonksiyon, kullanılan ilaçlar gibi durumlar
göz önünde bulundurulur.
Ağrı için; Anksiyetenin giderilmesi ağrıyı azaltabilir.
Beslenme; Ameliyat öncesi hastaya; karbonhidrat ve
proteinden zengin, vitamin ve mineral içeren besin verilmesidir.
IV->paranteral
NG->Enteral
Enfeksiyonu önlemek için: Ameliyat yapılacak yer,
enfeksiyonun drene olduğu lenf düğümlerine yapılırsa, ameliyat sonrasında yara
enfeksiyonu artar.
KVS için: KVS hastalığı şüphesi varsa eğer, nabız, KB, ödem, ekstiremitelerde ısı ve renk
değişimi, halsizlik ve nefes darlığı değerlendirilmeli.
KVS için istenilen
testler:
-EKG
-CVP: Sağ kalp hakkında bilgi verir. (CO2’den zengin kanın
geldiği taraf)
Dolaşımdaki kan hacmi hakkında bilgi verir.
Sol kalp
basınçları hakkında verir.
Değeri 12’yi
geçmemelidir. Geçmişse eğer hastada sıvı yüklemesi vardır diyebiliriz.
-Eritrosit:4-5
milyon
-Lökosit: 4-10 bin (Enfenksiyon hakkında bilgi verir)
-Trombosit:150-400 bin
-Hb
-Htc: %35-45 arası olmalıdır. Kandaki eritrosit hacmi /
toplam hacim
Na: 135-145
K:3.5-5.5
Pulmoner bozukluğu olanlarda:
Ameliyat öncesinde,
-Aerosol tedavisi (Sprey)
-Postural Drenaj
-Antibiyotik verilebilir
-Derin solunum, öksürük egzersileri öğretilir.
Renal Fonksiyon Bozukluğu Olanlarda:
BUN( Blood, ürea, nitrogen) ve NPN testlerine bakılır.
Kullanılan ilaçlar:
Antiagülanlar: Kanamaya neden olurlar.
Antibiyorikler: Anesteziklerle eşleşerek itenmeyen tepkiler
yaratabilirler.
Tranklizanlar: KB’yi düşürür. Şok’a neden olabilirler.
Tanklizan diüretikler: K ve sıvı kaybına neden olabilirler.
Steroidler: Uzun süre kullanıldıysa eğer, kortexi baskılar.
Stres durumunda hormonlar salgılanamaz. Anestezi ve stresle baş etme güçleşir.
AMELİYAT ÖNCESİ EĞİTİM:
-Derin solunum,
-Öksürme,
-Dönme,
-Ekstremite egzersizleri.
Dikkat!
Hastaya ameliyat öncesi belli açıklamalar yapılmalıdır. Bu
açıklama ameliyat öncesinde 1-2 gün önce yapılırsa eğer, hasta unutabilir.
Ameliyattan hemen önce yapılırsa eğer, endişeli olduğundan dinlemeyebilir.
Derin solunum egzersizleri: Ameliyat sonrasında saatte 5-10
kez yapılmalı, öksürük egzersizlerinden önce yapılmalıdır.
Öksürük egzersizleri: Ameliyat yeri desteklenerek
yapılmalıdır.
Dönme egzersizleri: Venöz dolaşımı geliştirir. Ameliyat
sonrasında ya saatte bir ya da saatte
iki kez dönmesi sağlanmalıdır.
Ekstremite egzersizleri: Kalça, diz, ayak hareketliliği
önemlidir. Tomboflebit önlenir. Ameliyat sonrası gaz ağrılarını önler:
Dikkat! Tromboflebit: Venin iltihaplanmasıdır.
Emboli:
Bir damarda yağ veya bakteri vs.birikmesi sonucu pıhtı oluşmasıdır.
AMELİYATTAN ÖNCEKİ GECE HAZIRLIĞI:
-Cilt Hazırlığı
-Gis Hazırlığı
-Anestezi Hazırlığı
-İstirahat ve uykunun sağlanması
Önemli!
Hastaya genel anestezi uygulanacaksa eğer, gece yarısından
sonra besin ve sıvı verilmez. (8-10 saat öncesinden)
Iv yolla, glikoz ,aminoasit ve plazma; ameliyat olununcaya
kadar verilebilir.
Lavman, ameliyat öncesi gece yapılmalı. 3 kezden fazla
yapılmamalıdır.
AMELİYAT GÜNÜ HAZIRLIĞI
Hasta sabahleyin premedikasyondan 1 saat öncesi
uyandırılır.
KB, nabız kontrol edilir.
İdrar yapması söylenir.
Takma dişler, yüzük, toka, saat vs. çıkartılır. Oje
silinir.
Varis çorabı varsa giymesine yardımcı olunur.
PREMEDİKASYON:
Ameliyat öncesi anksiyeteyi gidermek.
Farenx sekresyonlarını azaltmak.
Anestetiklerin yan etkilerini azaltmak.
Hafıza kaybı sağlamak için gerekli ilaçlar kullanmak.
1.tranklizanlar
2.sedatifler
3.aneljezikler
4.antikolinerjikler
Tranklizanlar:
Anksiyeteyi azaltır.
KB’yi düşürür, şok etkisi yaratabilir.
Diazepem (Valium)
Droperidol(inapsine) bu iki ilaç baş dönmesi ve
hipotansiyon yapabilir.
Sedatifler:
Anksiyeteyi azaltır.
Oryantasyon bozukluğuna neden olabilir.
Pentobarbital sodium
Secobarbital sodium
Aneljezikler:
Ağrıyı giderir, anksiyeteyi azaltır.
Sakinleştirir.
Marphine sulfate
Mepheridine (Demorol)
Antikolinerjikler:
Trakea ve bronşlardaki sekresyon miktarını düşürerek
solunum yollarının tıkanmasını önlemektir amaç.
Atropin-> vagusu etkiler ve taşikardi yapabilir.
Genel anestezi tipleri:
--intravenöz anestezi
--inhalasyon anestezi
--Rektal anestezi
Bölgesel anestezi:
--Topikal anestezi: Küçük işlemlerde kullanılır.
--lokal infiltrasyonla blok: Deri içi ya da deri altı
--sinir bloğu
--spinal anestezi
--epidural anestezi
Anestezi amacıyla kullanılan özel yöntemler:
--hipotermi: metabolizmayı yavaşlatmak
--hipotansiyon: kanamanın azaltılması amaçlı.
POSTOPERATİF HEMŞİRELİK BAKIMI
1-paku
2-klinik
Ameliyat sonrası bakımın temel amacı: Homeostatik dengeyi
yeniden sağlamak
Ayrılma ünitesi: Ameliyat sonrasında anestezinin etkisi
geçinceye ve yaşam bulguları stabil oluncaya kadar hastanın 1-2 saat kaldığı
yerdir.
Dikkat! Bilinci kapalı ya da yarı açık olan hastaların başı
yana çevrilmelidir. Mandibula geri kayıp solunum yolunun kapanması
önlenmelidir. Özel bir durum yoksa lateral sims pozisyonu verilmelidir.
