KANSER, AKCİĞER KANSERİ, KEMOTERAPİ, KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ

AKCİĞER KANSERİ HEMŞİRELİK BAKIMI

Arkadaşlar, sizlere şu anektodu söyleyerek başlamak istiyoruz. 

"Tıpta hastalık yoktur, hasta vardır." Bu konuyu sizlere fikir versin diye hazırladık. Umarım daha iyi öğrenmek ve daha kaliteli bir bakım vermek için kendinizce bir akademik araştırma yaparsınız. İyi çalışmalar.

İÇERİK

•Kanserin tanımı

•Karsinogenez

•Kanser hücresinin özellikleri

•Kanserin sınıflandırılması

•Kanserin epidemiyolojisi

•Kanserin etyolojisi

•Kanserde tanı yöntemleri

•Kanserde tedavi yöntemleri

•Antineoplastikler ve yan etkileri

•Akciğer CA

•Hastaya ait veriler

•Tanı ve hemşirelik girişimleri

TANIMLAR

Tümör, anormal doku kitlesidir ve doku isim köküne göre om, oma, kanser, karsinoma, sarkom, sarkoma olarak adlandırılırlar.

Epitel kökenli malign tümörlere kanser denir.

Diğer bir tanımla, hücrenin genetik olarak transformasyonu, çoğalma hızının artması, doğal hücre ölüm sürecinin(apoptozis) yavaşlaması veya ortadan kalkması sonucunda kontrolsüz hücre büyümesi ile ortaya çıkan sürece genel olarak kanser adı verilir.

Karsinogenez: Kanser oluşum süreci.

 Evreleri:

1.Başlangıç evresi: DNA yapısında değişme. Hücre bölünme yeteneğini sürdürürse ve gelişme aşaması ile desteklenirse, kanser oluşuyor.

2.Gelişme evresi: Geliştirici ajanlar (ilaçlar,kimyasal maddeler, hormonlar) ile hücreler başlangıç evresinden gelişme evresine giriyor.

3.İlerleme evresi: Kanser hücresi fark edilebilir boyuta geldiğinde, kanserin gelişmesi için, tümörün kendi kan desteğini bulması gerekiyor. Tümör 1-2mmlik boyuta geldiğinde, difüzyonla beslenmesi yetersiz kalıyor ve çevre dokularda yeni kapiller oluşturmak için tümör anjiyogenezis faktörünü yapar.

4.Metastaz: Kanser hücrelerinin birincil yerleşim alanından hareket ederek ve uzak bir bölgede tümör oluşturması. Metastaz süreci: Vaskularizasyon ya da anjiyogenez, invazyon, intravazyon, embolizasyon veya taşınma, dinlenme, ekstravazasyon, kurul.

KANSER HÜCRESİNİN ÖZELLİKLERI

1.KLONİTE: Kanser sürecinin tek bir hücre ile başladığını gösterir. Bu hücrenin kontrolsüz büyümesi tümör kitlesini oluşturur.

2.UYARANLARDAN  BAĞIMSIZ VE KONTROLSÜZ ÇOĞALMA: En önemli özelliklerinden biri.

3.ÖLÜMSÜZLÜK(İMMORTALİTE): Dirençlidirler.

4.GENETİK MATARYELİNİN ETKİLERİNE KARŞI HASSAS OLMA: Normal hücrelerde hasar söz konusu olduğu zaman, hasarlar hemen onarılır. Onarılamazsa bile apopitoz ile hücre ölür ve kaybolur. Kanserli hücreye bu etki etmez, kanser hücresi yaşamaya ve çoğalmaya devam eder.

5.YÜZEY İNHİBASYONUNUN KAYBOLMASI

6.METASTAZ : malign hücreleri, normal ve beningn hücrelerden ayıran en önemli özelliktir. Kansere bağlı ölümlerin büyük kısmı kanser hücresinin bu özelliğinin neden olduğu komplikasyonlar sonucu gerçekleşir.

ETIYOLOJIK FAKTÖRLER

DİYET %35-50

TÜTÜN %20-30

MESLEKSEL %5-10

ÇEVRE KİRLİLİĞİ %8-10

ALKOL %3-5

ENFEKSİYON %1-10

HORMON%1-10

İLAÇ-RADYASYON 

5

KANSERDE TANI YÖNTEMLERİ

1-ÖYKÜ

2-FİZİK MUAYENE

1.Lenfadenomegali

2.Efüzyonlar

3.Vena kava süperior sendromu

4.Karın içi kitle

5.Hepatomegali

6.Splenomegali

3-TANI YÖNTEMLERİ

      A.GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ 

1.Direkt grafiler ( röntgen, mamografi, baryum grafilleri, intravenöz Pyelografi-IVP-)

2.Ultrasonografi

3.Bilgisayarlı tomografi

4.Magnetik rezonans görüntüleme

5.Endoskopik incelemeler ( bronkoskopi, üst gastrointestinal Endoskopi, kolonoskopi/ sigmoidoskopi, retrokopi.)

6.Nükleer tıp uygulamaları ( Pozitron Emisyon Tomografi –PET- , sintigrafi)

B.DİĞER YÖNTEMLER ( 1.Biyopsi, 2.Sitoloji)

C.TÜMÖR BELİRLEYİCİLERİ

CEA, FP, HCG, CA15-3, CA19-9, CA 125, PSA

KANSERDE TEDAVI YÖNTEMLERI

1.CERRAHİ TEDAVİ

-Yavaş büyüyen ve lokal olarak sınırlı tümörlerde yapılır.

2.RADYOTERAPİ

-Kanser hastalarının %50 si hastalıklarının bir döneminde RT almaktadır.

-RT kürleri, hedef bölgedeki tümörleri yok edecek ve çevresinde kanser  riski olan lenf nodüllerine hasar vererek, radyasyon alanındaki normal dokuların toleransını geçmeyecek şekilde planlanır.

-RT’nin amacı: Kür elde etmek, kontrol, palyasyon

3.KAN VE KEMİK İLİĞİ NAKLİ (İMMÜNOTERAPİ)

4.KEMOTERAPİ

Kanserin tipi ve evresine bağlı olarak;

-Kanseri tedavi etmek

-Kanserin yayılmasını önlemek

-Kanserin gelişmesini yavaşlatmak

-Kaynaklandığı yerden başka bir yere metastaz yapaN hücreleri yok etmek

-Kanserin neden olduğu semptomları azaltmak (palyasyon)amacıyla uygulanmaktadır.

Kemoterapi uygulamaları dört grupta sınıflandırılır:

•Adjuvan kemoterapi : Kemoterapinin cerrahi sonrası uygulanmasıdır.

•Neoadjuvan kemoterapi: Önce kemoteraapi, sonra cerrahi veya radyoterapi uygulanması.

•Konkomitan kemoterapi: Aynı anda kemo+radyoterapi uygulanması.

•Kombine kemoterapi : Metastaz evrelerinde, birden fazla ilacın birlikte kullanılması.

KEMOTERAPIK ILAÇLARIN VERILIŞ YOLLARI

•IV

•PORT KATATER SISTEMI

•IM

•ORAL

•TOPIKAL

•İNTRATEKAL : İLAÇLARIN GENELLIKLE 3-4. BEL OMURLARI ARASINDAKI ARALIKTAN SUBARAKNOIT ARALIĞA VERILMESI.

•İNTRAARTERIYER

•İNTRAAVEZIKAL

•SUBCUTAN

KEMOTERAPÖTİKLERİN(ANTİNEOPLASTİKLERİN) ORTAK YAN ETKİLERİ

1)KEMİK İLİĞİ SÜPRESYONU

2)LENFOTOKSİK ETKİ VE İMMÜNOSÜPRESYON

3)HIZLI ÇOĞALAN DİĞER NORMAL HÜCRELERİN İNHİBASYONU: Mukozit, stomatit, alopesi ,cinsiyet hormon üretimini bozma

4)EMBRİYOTOKSİK VE TERATOJENİK ETKİ

5)KARSİNOJENİK VE MUTAJENİK ETKİ

6)ANOREKSİ, BULANTI VE KUSMA (EMEZİS)

7)LOKAL REAKSİYON (EKSTRAVAZASYON)

8)HİPERÜRİSEMİ

9)ALERJİK REAKSİYONLAR

 AKCİĞER CA 

   Akciğer kanseri erkeklerde, tüm dünyada en çok öldüren

kanser türüdür. Kadınlarda ise meme kanserinden sonra

ikinci sırada yer almaktadır. Bu anlamda akciğer kanseri günümüzün salgın hastalığı olarak tanımlanmaktadır. Ülkemizde kadınlar arasında sigara içme sıklığının yaygınlaşması ile akciğer kanseri ölümleri 1980’den bu yana hızla artmıştır ve artmaya devam etmektedir.

RISK FAKÖRLERI:

SIGARA PURO, PIPO

ASBEST MADDESI

RADON

TÜBERKÜLOZ

ÖNCEDEN GEÇIRMIŞ OLMA

50 YAŞ ÜZERI OLMAK

15 YAŞINDAN ÖNCE SIGARA IÇMEYE BAŞLAMAK

PERİOPERATİF HEMŞİRELİK BAKIMI

Perioperatif Hemşirelik Bakımı konusunda bazı dikkat edilen noktalara değineceğiz. Bir nevi özet olarak düşünebilirsiniz.

Cerrahiyi Gerektiren Durumlar:

-Obstrüksiyon

-Perforasyon

-Erozyon

-Tümörler

Cerrahinin Sınıflandırılması:

 Amaç :

1-Diagnostik amaçlı (Tanı)

2-Eksploratif amaçlı (Bakıp Görme)

 Ör: Laparotomi ile bakılıp kesin bir sonuca varmak.

3-Küratif amaçlı (Tedavi edici)

a.Ablatif cerrahi

 Hasta organının çıkarılması, nefrektomi.

b.Rekonstrüktif cerrahi

Organın orijinal görünümüne kazandırılması.

c.Konstrüktif Tedavi

Konjenital organı normal görümüne kazandırmaktır.

4-Palyatif cerrahi (Semptomları azaltma)

Cerrahi Risk

-Ameliyat gerektiren durum

-Ameliyatın Büyüklüğü

-Hastanın Psikolojik durumu

-Sağlık personelinin yeterliliği ve olanakları

Aciliyet

-Acil

-Zorunlu ya da acil : 24-48 saat içinde

-Planlanmış

-Elektif: Hastanın iyiliği için ama zorunlu değil

-İsteğe bağlı

Cerrahinin Hasta Üzerinde Etkileri

1-Stres tepkisinin oluşması

2-Enfeksiyona karşı direncin azalması

3-Vasküler Sistemin bozulması

4-Organ fonksiyonun bozulması

5-Beden imajının değişmesi

6-Yaşam tarzının değişmesi

Preoperatif Hemşirelik Bakımı:

Planlanmış ameliyatlar 3 aşamada uygulanır.

1-Hastanın kliniğe yatmasından ameliyat öncesi geceye kadar olan dönem.

2-Ameliyattan önce gece hazırlığı

3-Ameliyat günü hazırlığı

Ameliyat öncesi hazırlık ve bakım:

PSİKOLOJİK HAZIRLIK

FİZYOLOJİK HAZIRLIK

YASAL HAZIRLIK

AMELİYAT ÖNCESİ EĞİTİM

Psikolojik Hazırlık:

-Anksiyeteyi gidermeye

-Ameliyatta az anestezik kullanılmasına

-Ameliyat sonrası yaşam bulgularının kısa sürede düzene girmesine

-Strese tepki salgılanacak olan kortikosteroid hormonlarının az salınımına

-Erken taburculuğa yol hazırlar.

Fizyolojik Hazırlık:

Fizyolojik durum değerlendirilir. Yaş, ağrı, beslenme, sıvı elektrolit dengesi, enfeksiyon, kvs, pulmoner fonksiyon, renal fonksiyon, nörolojik fonksiyon, hematolojik fonksiyon, kullanılan ilaçlar gibi durumlar göz önünde bulundurulur.

Ağrı için; Anksiyetenin giderilmesi ağrıyı azaltabilir.

Beslenme; Ameliyat öncesi hastaya; karbonhidrat ve proteinden zengin, vitamin ve mineral içeren besin verilmesidir.

IV->paranteral

NG->Enteral

Enfeksiyonu önlemek için: Ameliyat yapılacak yer, enfeksiyonun drene olduğu lenf düğümlerine yapılırsa, ameliyat sonrasında yara enfeksiyonu artar.

KVS için: KVS hastalığı şüphesi varsa eğer,  nabız, KB, ödem, ekstiremitelerde ısı ve renk değişimi, halsizlik ve nefes darlığı değerlendirilmeli.

KVS için istenilen testler:

-EKG

-CVP: Sağ kalp hakkında bilgi verir. (CO2’den zengin kanın geldiği taraf)

           Dolaşımdaki kan hacmi hakkında bilgi verir.

           Sol kalp basınçları hakkında verir.

           Değeri 12’yi geçmemelidir. Geçmişse eğer hastada sıvı yüklemesi vardır diyebiliriz.

 -Eritrosit:4-5 milyon

-Lökosit: 4-10 bin (Enfenksiyon hakkında bilgi verir)

-Trombosit:150-400 bin

-Hb

-Htc: %35-45 arası olmalıdır. Kandaki eritrosit hacmi / toplam hacim

Na: 135-145

K:3.5-5.5

Pulmoner bozukluğu olanlarda:

Ameliyat öncesinde,

-Aerosol tedavisi (Sprey)

-Postural Drenaj

-Antibiyotik verilebilir

-Derin solunum, öksürük egzersileri öğretilir.

Renal Fonksiyon Bozukluğu Olanlarda:

BUN( Blood, ürea, nitrogen) ve NPN testlerine bakılır.

Kullanılan ilaçlar:

Antiagülanlar: Kanamaya neden olurlar.

Antibiyorikler: Anesteziklerle eşleşerek itenmeyen tepkiler yaratabilirler.

Tranklizanlar: KB’yi düşürür. Şok’a neden olabilirler.

Tanklizan diüretikler: K ve sıvı kaybına neden olabilirler.

Steroidler: Uzun süre kullanıldıysa eğer, kortexi baskılar. Stres durumunda hormonlar salgılanamaz. Anestezi ve stresle baş etme güçleşir.

AMELİYAT ÖNCESİ EĞİTİM:

-Derin solunum,

-Öksürme,

-Dönme,

-Ekstremite egzersizleri.

Dikkat!

Hastaya ameliyat öncesi belli açıklamalar yapılmalıdır. Bu açıklama ameliyat öncesinde 1-2 gün önce yapılırsa eğer, hasta unutabilir. Ameliyattan hemen önce yapılırsa eğer, endişeli olduğundan dinlemeyebilir.

Derin solunum egzersizleri: Ameliyat sonrasında saatte 5-10 kez yapılmalı, öksürük egzersizlerinden önce yapılmalıdır.

Öksürük egzersizleri: Ameliyat yeri desteklenerek yapılmalıdır.

Dönme egzersizleri: Venöz dolaşımı geliştirir. Ameliyat sonrasında ya saatte bir ya da saatte  iki kez dönmesi sağlanmalıdır.

Ekstremite egzersizleri: Kalça, diz, ayak hareketliliği önemlidir. Tomboflebit önlenir. Ameliyat sonrası gaz ağrılarını önler:

Dikkat! Tromboflebit: Venin iltihaplanmasıdır.

             Emboli: Bir damarda yağ veya bakteri vs.birikmesi sonucu pıhtı oluşmasıdır.

AMELİYATTAN ÖNCEKİ GECE HAZIRLIĞI:

 -Cilt Hazırlığı

-Gis Hazırlığı

-Anestezi Hazırlığı

-İstirahat ve uykunun sağlanması

Önemli!

Hastaya genel anestezi uygulanacaksa eğer, gece yarısından sonra besin ve sıvı verilmez. (8-10 saat öncesinden)

Iv yolla, glikoz ,aminoasit ve plazma; ameliyat olununcaya kadar verilebilir.

Lavman, ameliyat öncesi gece yapılmalı. 3 kezden fazla yapılmamalıdır.

AMELİYAT GÜNÜ HAZIRLIĞI

Hasta sabahleyin premedikasyondan 1 saat öncesi uyandırılır.

KB, nabız kontrol edilir.

İdrar yapması söylenir.

Takma dişler, yüzük, toka, saat vs. çıkartılır. Oje silinir.

Varis çorabı varsa giymesine yardımcı olunur.

PREMEDİKASYON:

Ameliyat öncesi anksiyeteyi gidermek.

Farenx sekresyonlarını azaltmak.

Anestetiklerin yan etkilerini azaltmak.

Hafıza kaybı sağlamak için gerekli ilaçlar kullanmak.

1.tranklizanlar

2.sedatifler

3.aneljezikler

4.antikolinerjikler

Tranklizanlar:

Anksiyeteyi azaltır.

KB’yi düşürür, şok etkisi yaratabilir.

Diazepem (Valium)

Droperidol(inapsine) bu iki ilaç baş dönmesi ve hipotansiyon yapabilir.

Sedatifler:

Anksiyeteyi azaltır.

Oryantasyon bozukluğuna neden olabilir.

Pentobarbital sodium

Secobarbital sodium

Aneljezikler:

Ağrıyı giderir, anksiyeteyi azaltır.

Sakinleştirir.

Marphine sulfate

Mepheridine (Demorol)

Antikolinerjikler:

Trakea ve bronşlardaki sekresyon miktarını düşürerek solunum yollarının tıkanmasını önlemektir amaç.

Atropin-> vagusu etkiler ve taşikardi yapabilir.

Genel anestezi tipleri:

--intravenöz anestezi

--inhalasyon anestezi

--Rektal anestezi

Bölgesel anestezi:

--Topikal anestezi: Küçük işlemlerde kullanılır.

--lokal infiltrasyonla blok: Deri içi ya da deri altı

--sinir bloğu

--spinal anestezi

--epidural anestezi

Anestezi amacıyla kullanılan özel yöntemler:

--hipotermi: metabolizmayı yavaşlatmak

--hipotansiyon: kanamanın azaltılması amaçlı.

POSTOPERATİF HEMŞİRELİK BAKIMI

1-paku

2-klinik

Ameliyat sonrası bakımın temel amacı: Homeostatik dengeyi yeniden sağlamak

Ayrılma ünitesi: Ameliyat sonrasında anestezinin etkisi geçinceye ve yaşam bulguları stabil oluncaya kadar hastanın 1-2 saat kaldığı yerdir.

Dikkat! Bilinci kapalı ya da yarı açık olan hastaların başı yana çevrilmelidir. Mandibula geri kayıp solunum yolunun kapanması önlenmelidir. Özel bir durum yoksa lateral sims pozisyonu verilmelidir.

SİRKÜLE VE SCRAP HEMŞİRENİN GÖREVLERİ NELERDİR?

AMELİYATHANE RAPORU

Ameliyathane, hastanenin sakin bir yerinde gürültüden uzak ve güvenli, sessiz bir ortamda yer alır. Kapılar şifreli  ve kart sistemi ile açılmaktadır. Giriş kısmına çok önem verilmiş olup sterilliği maksimum seviyede tutulur. Ameliyathanede girişleri renklerle belirtilen (mavi) steril olmayan alan, (sarı) yarı steril alan ve (kırmızı) steril alan bulunmaktadır. İçeri girmeden önce yarı steril alanda bone, maske, galoş ve ameliyathane önlüğü giyilir.

Dış bölge: Serbest alan

Çalışanların hastane kıyafetinin giyildiği bölümdür. Bu bölümde ameliyathane
çalışanlarıyla sınırlı iletişime izin verilen bölümdür. Bu bölümde;

 Giriş ve çıkış,

 Postoperatif alan (postop. Yoğun bakım ünitesi),

 Giyinme odaları,

 Bekleme odaları,

 Dinlenme odaları,

 Depolar yer almaktadır.

Orta bölge: Temiz (sarı) alan

 Ameliyathane kıyafetinin giyilmesinin zorunlu olduğu bölgedir.

 Temiz ve steril malzeme odası,

 Sterilizasyon ünitesi,

 Araç- gereçlerin dağıtım ve kullanım alanları yer alır.
Bunun yanı sıra fırçalama üniteleri, koridorlar, çalışma alanları ve depoların bulunduğu bölümdür. Galoş, başlık, maske giymeyi gerektirdiğinden yarı sınırlı bölge de denir.

 İç bölge: Steril (kırmızı) alan

 Steril ameliyat bölgesidir. Ameliyat sırasında gereksinim duyulabilecek steril araçların bulunduğu alanları içerir.

7 tane ameliyat odası mevcuttu bunların dışında Ameliyathanenin içerisinde yıkama odası ,sterilizasyon paketleme  ünitesi cerrahi aletlerin ve steril bohçaların saklandığı ünite ve sterilizasyon deposu bulunmaktadır. sterilazyon paketleme odasında steril malzemeler bulunmaktaydı. Ameliyathanede malzemelerin sterilizasyonu için 2 adet otoklav, ultrasonik yıkama ve dezenfektör makinesi bulunmaktadır.

Otoklav fırınlar;  Yaygın olarak kullanılan en etkili ve güvenilir sterilzasyon tekniğidir.Sporlar dahil tüm mikroorgaznizmları öldürür.

Otoklav fırınlar buhar ile;

121 C - 30 dakika
126 C - 20 dakika
134 C -15 dakika

sterilizasyon işlemini gerçekleştirmektedir.

Ayrıca her streil malzemenin üzerinde sterilizasyon tarihi, sterilizasyonu yapan kişi yazılmıştı tarihi geçmiş steril malzemeler ve açılmış steril malzemeler asla kullanılmamaktadır.

Sterilizasyon malzemlerin depolanması; tavandan 15cm ,duvardan 5cm, yangın malzemlerinden 45cm ,yerden 20-30cm yüksekte olmalıdır.

Ameliyathanenin mimari özellikleri

Yer ve duvar kaplamaları yıkanmaya dayanıklı bakteriyostatik maddeden yapılmalıdır.

Ameliyathanenin duvar rengi, parlamayı azaltan, rahatlatan, yeşil, bej,

açık altın rengi, ya da buz mavisi gibi renklerde olmalıdır. Zemin ve yüzeyler deterjan, su ve germisidlerle sık sık temizlenebilir bir yapıda olmalıdır. Taban kaplaması  cerrahi materyallerin kolayca görünebileceği renkte ve suya dayanıklı yapıdadır. Sürgülü kapılar mevcuttur.

- Havalandırma sistemi
Temiz olmayan ortamlardan ameliyat alanına hava akımını engellemelidir Havadaki bakteri miktarını azaltmak için standart ameliyathane vantilatörleri bulunmaktadır.

- Sıcaklık ve nem
Ameliyat odasının ısısı hasta ve ekibin ihtiyacını karşılayacak düzeyde olması

sağlanmalıdır. Isı 18-24 0C, nem, % 30 ve % 60 arasında değişir. % 40 olması önerilir.

 -Aydınlatma 

Genel aydınlatma 100 lux, ameliyat masası üzerinde 50000-100000 lux olmalıdır.

EL YIKAMA

Koridorda 2 adet el yıkamak için lavobo bulunmaktadır
Kullanılan lavobalar çelikten ve derin olmalıdır.

Musluklar ve antiseptik solüsyon kapları ayak veya fotoselli çalışmaktadır.
Tek kullanımlık solüsyonlar vardır içinde fırça ve tırnak arasındaki kirleri çıkartabilecek plastik bir materyal bulunur.

CERRAHİ EL YIKAMA

Cerrahi el yıkama antiseptik solüsyonla dirsekleri de içerecek şekilde  en az 2-3 dakika tekniğe uygun olarak yapılmalıdır. Cerrahi işlem başlamadan önce 5dk, iki işlem arasında ise 3dk süreyle yapılmalıdır.Bu yıkamada yüzük, saat, bilezik gibi aksesuarlar çıkarılır ve  cerrahi yıkamadan önce bone ve maske takılır.Eller ve ön kol ıslatıldıktan sonra antiseptik solüsyon ve fırça yardımı ile  fırçanın yumuşak yüzü ile dirseğin üstüne köpüklenir. Steril sert fırça ile  tırnak  araları iyice temizlenir. İşlem tamamlandıktan sonra fırça yüzeye değdirilmeden bırakılır ve tekrar kullanılmaz. Eller direseğe kadar herhangi bir yerle teması önlenerek iyice durulanır, ardından antiseptik solüsyonla yıkama işlemi tekrarlanır ve durulanır. Üçüncü ve son kez batikon  ile direseğe kadar yıkanır ve eller dirsekten yukarı doğru tutularak  hiçbir yere değdirilmeden ve vücuttan uzak tutularak tutulur

Cerrahi Yıkanma (Fırçalanma)

 Steril ameliyat alanı ve bu alanda kullanılan steril alet ve malzemeler ile temasta bulunacak ameliyat ekibi üyeleri, ellerini ve kollarını antimikrobiyal bir ajanla yıkar.

Cerrahi El Yıkamanın Amaçları

Eller, ön kol ve tırnakları mikroorganizmalardan temizlenmek amaçlanır.
El fırçalama derinin steril olmasını sağlamaz. Deri üzerindeki yağ ve kirleri çıkarır ve mümkün olduğunca mikroorganizma sayısını azaltarak ameliyat sırasında eldivenin yırtılması hâlinde oluşabilecek enfeksiyon ihtimalini azaltır.
Kalıcı florayı en aza indirmek amaçlanır.
El yıkama sonrasında kalıcı etki oluşturarak belirli bir süre için eldeki mikroorganizmaların çoğalmasını engellemektir.

Cerrahi el yıkama öncesi hazırlık

 Bütün cerrahi ekip üyelerinin cerrahi el yıkamaya başlamadan önce bone, maske ve ameliyathane giysilerini uygun bir şekilde giymeleri, yüzük, bilezik, saat gibi aksesuarları çıkarmaları, tırnaklarda oje varsa çıkarmaları, tırnakları kısa kesmiş olmaları, takma tırnak takmamaları, giyilen üniformanın kollarının dirseğin 10 cm üzerine kadar sıvamaları gerekmektedir.

Fırçalamada dikkat edilmesi gerekenler

 Fırçalanma darbeleri sık ve kuvvetli olmalıdır.

 Fırçalanma zamanı darbelerin sıklığı ve şiddeti önemlidir.

 Steril fırçalar kullanılmalıdır.

Cerrahi olarak yıkandıktan sonra;

 Cerrahi yıkamayla eller yıkandıktan ve kurulandıktan sonra gömlek giyilir.

 Gömlek katlı olarak steril bohça içinde bulunur.

 Ters olarak katlanmış steril gömlek alınır.

 Boyun çizgisinden tutularak katları açılır. Giyebilecek duruma getirmek

için yukarı doğru kaldırılır.

 Eller omuz hizasından ve vücuttan ayrı tutularak kol boşluklarına

geçirilir.

 Kapalı eldiven giyme tekniği uygulanacaksa eller gömleğin kolundan

çıkarılmaz.

 Sirküle hemşire gömleğin sırtında bulunan boyun ve bel bağcıklarını

bağlar.

 Gömleğin alt kenarlar tutularak aşağı çekilerek potluk giderilir.

Steril bohça açma;

Steril malzeme paketlerinin yırtık olup olmadığını kontrol edilir.
Steril malzeme paketinin ıslak olup olmadığı kontrol edilir.
Paket üzerindeki son kullanma tarihi kontrol edilir.
Paket düz, boş ve kuru bir yere yerleştirilir.
Paket yalnızca dış kenarlarından tutulur.
Paket kendinizden uzak taraftan başlayarak açılır.
Steril eldiven, spanç  gibi küçük paketlerin sadece dışındaki koruyucu paketi çıkartılarak steril alan içerisine açılır.

PAKU/AYRILMA ÜNİTESİ 

Paku  ameliyathane odalarının yakınında bulunmaktadır. Hastanın gerektiğinde acilen ameliyata tekrar alınabilmesinin sağlanması, cerrahi ya da anestezi ekibinin gerektiğinde hastaya hızla müdahale edebilmesi için ameliyathanenin içindedir.
Derlenme odasına götürülen hasta paku hemşiresine kısa bir sözlü raporla teslim edildikten sonra hasta genel anesteziye ait tüm bulgular ortadan kalkana kadar burada tutulup gözlenmektedir. Vital bulguları 15 dakikada bir kontrol edilir. Aralıklarla hastaya sözlü uyarılar verilerek uyandırılması sağlanır.

Hasta derlenme odasından şu kriterlere göre teslim edilmektedir.
Vital bulguları son kez değelendirilir. Hastaya sözlü uyaran yada gerekirse ağrılı uyaran verilir. Yer, zaman, kişi,olay oryantasyonuna sahip olup olmadığı gözlemlenir.Solunum ritmi gözlemlenir. Cilt rengi takip edilir. Palpasyon ile nabız kontrolü yapılır.En önemli kriter ise idrar sondası bulunan hastalarda saatlik idrar miktarının 30 ml altında olmamasıdır. Her hangi bir risk olmadığı taktirde hasta teslim edilir.

Scrap ve Sirkule Hemşirenin Görevleri, Özellikleri

 Ameliyathane hemşirelerinin iki farklı rolü vardır. Hemşire steril olmayan alan içinde görev yapıyorsa dolaşıcı, sirküle hemşire denir. Hemşire ameliyathanede steril alan içinde kalırsa (ensrumante veya scrap ) steril hemşire rolünü yürütür.

 Sirküle hemşirenin görevleri ( Steril olmayan hemşire)

Ameliyathanedeki hastanın hemşirelik bakımından sorumludur.  Ameliyat öncesi, sırası ve sonrasında cerrahi ekibin malzeme ihtiyaçlarını sağlar. Ameliyat esnasında ameliyat odasının ve işlemlerin organizasyon ve yürütülmesinden sorumludur. Hemşirelik hizmetlerine ilişkin kayıtları tutar.  Kritik düşünme becerileriyle ameliyathane ortamını gözlemleyip hastanın, cerrahi ekibin, çevrenin konfor ve güvenliğini sağlar.  Ekibi koordine etme, temizlik, uygun sıcaklık, nem ve ışıklandırmayı sağlama, ekipmanın güvenli çalışmasını sağlama, yeterli malzeme ve materyalin sağlanmasını içerir.
Sirküle hemşire, steril hemşire ve diğer ekibin aseptik uygulamalarını kontrol eder. Şüphe duyulan kontaminasyonlarda malzemeyi ortamda uzaklaştırır. Hastayı ameliyathaneye kabul edip dosyasını kontrol eder.  Ameliyat öncesi ve sonrası spanç, iğne ve alet sayımını yaparak ameliyatta sayımı yapılacak malzeme formunu doldurur. Görev değişimi esnasında sayım yapar ve teslim eder. Sayım formunun saklanması için sorumlu hemşiresine teslim eder.  Kullanılacak malzemenin mekanik ve elektrikli ekipmanlarının hazırlanmasını yardım eder. Hastanın ameliyat masasına alınmasına ve doğru pozisyon verilmesine yardım eder.  Hastanın cilt temizliğinin yapılmasına ve üzerinin örtülmesine yardım eder.  Elektrokoter, aspiratör ve diğer yardımcı cihazların bağlantılarını sağlar.  Ameliyat esnasında röntgen ya da patoloji birimleriyle temas kurar. Hasta uyutulana kadar hastanın sorularını yanıtlar ve kaygılarını giderir. Hastanın ayılma odasına nakledilmesine yardımcı olur.  Ayılma odasındaki hemşireye tüm bilgileri aktarır.  Ameliyat sonrası çıkan kirli cerrahi aletleri yıkatır ve listeye uygun şekilde hazırlatır.  Steril edilerek kullanıma hazır bulundurulmasını sağlar.  Hastaya istenildiği şekilde pansuman, sargı uygulamalarına yardım eder.

Scrap hemşirenin görevleri (Steril Hemşire)

Ameliyat sırasında steril alan içinde çalışır. Ameliyat odasının hazırlanmasından sorumludur.
Ameliyathanede hasta güvenliğine yönelik gerekli önlemlerin alınmasını sağlar ve uygular.  Bir gün önceden ertesi günün ameliyat ve işlem tiplerini gözden geçirir. Alet ve malzeme ile ilgili hazırlık yapar. Cerrahi işlem süresince ekipte yer alır.

 Ellerini tekniğe uygun olarak fırçalar ve steril ameliyathane giysisini giyer. Cerrahi ekibin steril giyinmesine yardımcı olur. Steril masanın, örtülerin, tampon-kompreslerin, irrigasyon solüsyonunun hazırlanmasından sorumludur. Dikiş materyallerin ve diğer alet ve cihazların hazırlanmasından sorumludur.  Hastanın steril örtülmesine yardım etmekten patoloji parçalarının sirküler hemşireye tesliminden sorumludur.  Scrap hemşire, sirküler hemşire ile birlikte ameliyat öncesi ve yara kapatılmadan önce aletleri, kompres ve iğneleri sayar.  Ameliyat sonrası malzemelerin temizlenmesini, sayılmasını, listeye uygun şekilde hazırlanmasını, steril edilmesini ve kullanıma hazır bulundurulmasını sağlar.